Voor deze tweede editie van onze rubriek Terugblik gaan we naar het Festival of Speed in Goodwood van 2015. Centraal merk van deze jaargang was Mazda en de nadruk lag op de motorsportactiviteiten. Er waren massaal Mazda racewagens overgebracht vanuit Amerika, Europa en uiteraard Japan.

De originele Le Mans winnende Mazda 787 van 1991 werd hiervoor speciaal overgevlogen vanuit het Mazda museum in Japan. Een replica van deze 787 stond op de Expo 100 jaar Mazda in het Brusselse Autoworld museum. In ons artikel hierover hebt u ondertussen gelezen dat Mazda de eerste Japanse constructeur was die de 24 uren van Le Mans op zijn palmares kon bijschrijven. Minder bekend is misschien dat tien jaar daarvoor ze ook de 24 uren van Francorchamps, en dit als eerste Japanse merk, hadden gewonnen.

Deze Japanse triomf had echter een Schotse basis en was te danken aan ene Tom Walkinshaw, vanaf nu TW. Deze begint in 1968 aan een racecarrière en debuteert in het Schotse MG Midget kampioenschap. Een jaar later wint hij de Schotse Formule Ford 1600 titel. Hij verhuist naar de Britse Formule 3 serie en debuteert daar met een Lotus, waarna hij fabrieksrijder wordt bij March. Daar heeft hij een zwaar ongeval met als gevolg verschillende breuken in zijn lichaam. Hij rijdt daarna nog enkele formule wedstrijden maar zal zich vanaf 1974 concentreren op toerenwagen- en GT wedstrijden. Ford neemt hem in dienst en TW zal met de Capri aan het Brits kampioenschap deelnemen. Voor de endurence wedstrijden, zoals de 24u van Francorchamps, is John Fitzpatrick zijn co-piloot. In 1976 sticht hij zijn eigen team dat als Tom  Walkinshaw Racing of TWR door het leven zal gaan. Hij wint in dat jaar, samen met John Fitzpatrick, ook de 1000 km van Silverstone met een BMW 3.5 CSL. Dit is een wedstrijd voor het WK merken. Hierdoor begint hij ook aan een samenwerking met BMW. Hij neemt vanaf 1977 deel aan het Brits Toerenwagen kampioenschap met een 530i. Deze BMW is een ideale lange afstandsracer maar in de typische sprintkoersen, zoals in het BTCC, moet hij de lichtere Capri’s laten voorgaan. Hij wint wel één wedstrijd en behaalt verschillende podiumplaatsen maar kan geen bedreiging vormen tegenover Ford voor de titel. Tom rijdt ook voor andere BMW teams en zal zo deelnemen aan de 24 uren van Le Mans op een BMW 30 CSL van het Belgische Luigi team. Jammer genoeg zit hij op de verkeerde auto want teamgenoten Xhenceval-Dieudonné en Dini winnen de IMSA klasse. In het Europees kampioenschap heeft hij meer geluk. Hij wint, samen met Dieter Quester, de RAC Tourist Trophy op Silverstone in de Alpina BMW 30 CSL. Alpina plaatste in 1977 telkens, naar gelang de wedstrijd of land, een andere co-rijder in de auto. In Engeland mocht zo Tom plaats nemen achter het stuur van de Gösser BMW CSL.

Hij gaat op zoek naar een ander merk voor het BTCC en komt bij Mazda terecht. Met de RX7 kan hij in tweede divisie ( 1600 tot 2500 cc ) deelnemen. Het puntensysteem kent evenveel punten toe in de drie deelnemende reeksen. Dus of je nu met een Renault 5, een Triumph Dolomite of een Ford Capri deelneemt, op het eind van de dag zijn er drie reekswinnaars die in hun reeks het zelfde aantal punten krijgen. Deze punten tellen ook voor het algemeen klassement.

TWR maakt van de RX7 een groep 1 versie. De Mazda is nu niet echt wat je noemt een tourismewagen en dit dachten ze ook bij Porsche. Een officiële klacht volgt snel met de melding dat de organisatie dan ook hun 924 moet toelaten. De klacht wordt verworpen en de Mazda krijgt groen licht. De wankelmotor van 1,1 liter zal worden opgedreven van 105 naar 225 race pk’s. Er was echter wel een probleempje. Omdat een wankelmotor meer vermogen ontwikkelt tov een normale benzinemotor moest de RX7 verhuizen naar de hogere klasse tot 2500 cc. Tom neemt zelf plaats aan de stuur en laat de RX7 debuteren in het BTCC. En dit is helemaal niet slecht want hij wint, op twee na, alle wedstrijden in zijn klasse. Het kampioenschap zal hij echter niet winnen want Richard Longman doet het met zijn Mini 1275 GT in de kleinste klasse nog net iets beter en is de BTCC kampioen 1979.

Nog klagers? Ja zeker, en wel de toeschouwers. De kleine Mazda maakt met zijn wankelmotor zoveel kabaal dat het een regelrechte aanslag is op hun trommelvliezen. Oordoppen horen vanaf dan bij hun vaste uitrusting voor een dagje BTCC.

In tussenseizoen neemt TW Win Percy aan als hun nummer 1 piloot en met succes want Percy wint alle wedstrijden van de klasse 2 in 1980. Hiermee behaalt Mazda als eerste Japans merk de BTCC titel. Met de steun van de Belgische importeur en oliefabrikant Motul zal TWR in 1980 voor de eerste keer, met de Mazda, deelnemen aan de 24 uren van Francorchamps. In die tijd de wedstrijd met het meeste prestige voor wagens in de toerenwagenklasse. De beste teams uit Frankrijk, Engeland, Nederland en ook België nemen het tegen mekaar op. Deze vier landen waren toen de referentie in deze klasse.

TWR neemt deel met vier exemplaren van de RX7. Aan het stuur bekende namen zoals Win Percy, Jeff Allam, Didier Theys, Pete Lovett en zelfs legende Derek Bell is verdeeld over twee wagens. Het snelle circuit van Francorchamps ligt de Mazda toch iets minder dan de Engelse omlopen en in pure snelheid komen ze toch 3 à 4 seconden te kort om vooraan mee te spelen. Verder zijn er meerdere technische problemen zoals een opgeblazen motor en een afgebroken wiel die twee wagens tot  opgave dwingen. De andere twee kennen ook veel problemen. Ze bereiken de finish niet maar worden nog wel opgenomen in de officiële uitslag met meer dan 70 ronden achterstand. Tegen het einde van de 24 uren wedstrijd zitten al de Mazda’s al terug in hun vrachtwagen. TWR zal huiswaarts keren met héél véél huiswerk. De BMW 530i Juma van Joosen/Vermeersch en Dieudonné rijdt het grootste stuk van de wedstrijd aan de leiding maar moet door een afgebroken ophanging voor een lange herstelling naar zijn box. De Belga Capri van de gebroeders Martin komt zo aan de leiding en zal aan de finish nog een voorsprong overhouden van 2 minuten en 45 seconden op de Juma BMW.

In 1981 zal TWR zowel het Engelse als het Belgische toerwagenkampioenschap bestrijden. Win Percy is opnieuw BTCC kampioen. Naast zijn klasse 2 overwinningen wint hij zelfs twee wedstrijden algemeen op Oulton Park en Donington. De Mazda jaargang 81 is dus nog beter geworden. Hij neemt het hierin zelfs op tegen teamgenoten in klasse 1 want TWR had ondertussen het officiële programma van Rover overgenomen van David Price Racing. In België zorgt  Pierre Dieudonné, overgekomen van BMW Juma, voor de nodige successen en behaalt eveneens de titel.

Maar het belangrijkste in 1981 waren toch de 24 uren van Francorchamps. TWR had opnieuw vier stuks van de Mazda klaar gestoomd en allen voorzien van toppiloten. Teambaas Tom zit na een pauze opnieuw achter het stuur van de RX7 samen met onze landgenoot Pierre Dieudonné. De RX7 is een pak sneller geworden en doet 6 seconden minder over een rondje Francorchamps.

TW behaalt zelfs de twee plaats in de kwalificaties achter de Luigi Bastos Chevrolet Camaro van Bourgoinie/Wissel en Cooper. TWR verliest één RX7 in de kwalificaties wegens te traag. De Mazda heeft ook een nieuwe uitlaatdemper. Hij maakt nog altijd véél lawaai maar het is toch al iets minder dan in 1980. De aanwezige toeschouwers konden dit zeker appreciëren.

De zaterdag voor de start komt het water met bakken uit de hemel. Niet echt abnormaal want dat gebeurt wel meer in Francorchamps. 75.000 toeschouwers zien de Mazda, in apocalyptische omstandigheden, na de start als eerste de Radillon opstormen met 55 volgers in zijn spoor. Lang duurt dit echter niet want het zijn vooral de Chevrolet Camaro’s die de eerste uren domineren. Deze vallen echter één voor één weg en zo komt na zeven uur wedstrijd de Juma BMW 530i van Joosen/Vermeersch en Andruet voor de eerste keer aan de leiding. De Mazda van onze landgenoot Marc Duez moet met schakelproblemen binnen voor een herstelling, een ander exemplaar valt uit met een afgebroken wiel. ( zelfde probleem als het jaar voordien ). Ook de Ford Capri’s komen stilaan naar voor want een uur later zijn Woodman/Buncome en Clark de nieuwe leiders. Ook Walkinshaw en Dieudonné hebben zich, met hun RX7, ook opnieuw in de kopgroep gevestigd.

Vanaf middernacht begint er een duel tussen de Juma BMW en de TWR Mazda. Een duel dat zeker in de geschiedenisboeken mag vermeld worden. Het zal 13 uur duren. Beide wagens blijven in mekaars buurt maar worden niet gespaard van problemen. De Mazda moet binnen met een defecte verlichting en de BMW sukkelt met zijn nieuwe Pirelli banden die sneller dan verwacht verslijten en meer dan voorzien gewisseld moeten worden.

Bij het zondagse ochtendgloren bedraagt het verschil 35 seconden tussen de leidende BMW en de Mazda. Dirk Vermeersch die op dat moment aan het stuur zit van de BMW, mist de busstop chikane. Hij negeert de aanwijzingen van de baanposten om terug op het circuit te komen. Dit wordt aan de koersdirectie gemeld en Dirk wordt binnen geroepen waar hij het zware verdict te horen krijgt dat hij gediskwalificeerd is en de wedstrijd moet verlaten. De Bastos BMW mag gelukkig de wedstrijd wel verder zetten met de twee andere piloten.

Het duel blijft super spannend. Na 20u is de BMW aan de leiding met 8 seconden voorsprong en een uur later zijn het nog 3 seconden. De laatste pitstops voor beide wagens verlopen zonder problemen en met nog twee uur voor de boeg is het de Mazda die op kop zit met 10,7 seconden verschil. TW aan het stuur van de Mazda en Jean Claude Andruet in de BMW. De aanwezige toeschouwers krijgen waar voor hun geld en verwachten een spannend einde met een laatste rush van de BMW op de Mazda. Jammer genoeg draait het anders uit. De BMW komt onverwacht aan zijn box met een getik in de motor. Een kleptuimelaar heeft het begeven. Gelukkig voor het Juma team is het er ene die vervangen kan worden zonder dat de cilinderkop gedemonteerd moet worden. De Mazda stevent zonder problemen naar de overwinning en neemt twee ronden voorsprong. De BMW heeft voldoende voorsprong op de Ford Capri van Woodman om zijn tweede plaats te behouden. Juma en piloot Eddie Joosen eindigen zo voor de vierde, op één volgende keer, op de tweede plaats in de 24 uren van Francorchamps. De overwinning is voor de TWR Mazda van Tom Walkinshaw en Pierre Dieudonné die voor het eerste succes zorgen van een Japans merk in deze wedstrijd. Tien jaar later zal Nissan het tweede merk worden met de overwinning van zijn Skyline GTR. De TWR Mazda RX7 is ook de eerste auto die deze wedstrijd kan winnen met een wankelmotor als krachtbron.

Dit succes zal TW er toch niet van weerhouden om zijn programma met de Mazda RX7 stop te zetten. Hij was al gestart met Rover en zal daar vanaf 1982 ook nog Jaguar aan toevoegen. Met de XJS 5.3 V12 Coupé zal hij deelnemen aan het nieuwe Europese Kampioenschap Groep A voor toerenwagens. Een nieuwe uitdaging die na een moeilijke start in 1984 ook succesvol zal afgesloten worden met het behalen van het Europees Kampioenschap en de overwinning in de 24 uren van Francorchamps. Vanaf 1985 zal TWR actief worden in het wereldkampioenschap Groep C, Imsa en de 24 uren van Le Mans met zijn sport-proto’s van Jaguar. In ons archief kan u hiervan alle info vinden over de eerste XJR 5 van 1985. Ze krijgen een fabrieksstatuut en overwinningen in het WK, Imsa, en twee maal de 24 uren van Daytona en Le Mans zullen op de erelijst komen van het TWR team. Een prachtprestatie voor de kleine Schot Tom Walkinshaw. Later zal een ex-Jaguar chassis, voorzien van een Porsche motor, nog tweemaal de 24 uren van Le Mans winnen in 1996 en 1997.

We zagen de winnende RX7 terug op het Festival of Speed van Goodwood in 2015. Tom Walkinshaw kon er niet meer bij zijn want hij is overleden eind 2010. Ploegmaat Pierre Dieudonné nam opnieuw plaats in de “lawaaimaker” uit 1981. Hij reed er de fameuze Goodwood heuvel mee op en gelukkig had hij zijn oordoppen meegebracht want de RX7 maakte nog altijd evenveel kabaal als in 1981 !!!

Verslag & fotos: Joris de Cock