Onlangs presenteerde BMW, met de G60, de achtste versie van zijn 5 reeks . De allereerste, met interne code E12, zag het daglicht in 1972 en had een twee liter 4 cilindermotor ( 520 en 520i ) onder de motorkap.

Een jaar later verscheen een 6 cilinderversie met de 525. De eerste 5 reeks was ook de start van een nieuwe type aanduiding bij BMW waarbij het eerste cijfer voor het model stond en de twee volgende voor de motorisatie. En toen klopte de motorinhoud nog met wat er op stond. Vandaag is dat wel wat anders.

In de loop der jaren volgden nieuwe modellen en ook de motorvarianten werden uitgebreid. We zagen vrij zware 6 cilinder motoren tot 3,5 liter, een V8 versie tot 5 liter en zelfs BMW moest toegeven aan de opkomst van de diesel motor met hun allereerste 524td in 1983. De M divisie deed daar nog een schepje bovenop met hun 6 cilinder racemotor in het tweede model van de 5 te proppen. Een legende was geboren en de M5 werd de referentie op het gebied van héél sportieve 4 deursedans. Later volgenden nog een M van de V8 en zelfs, een van de Formule 1 motor afgeleide, V10 versie. Ondertussen zijn dit allemaal echte klassiekers geworden.

Bij de nieuwe 5 reeks zal enkel de M5 nog een 8 cilinder motor ( wel met hybridesysteem ) krijgen. De gewone versies zijn ondertussen gedownsized naar een 4 cilinder motor. Eigenlijk zoals het ooit in 1972 is begonnen. Ook een volledig elektrische versie, met de i5, is beschikbaar voor de eventueel geïnteresseerden.

Aan vele auto’s zit een verhaal of een geschiedenis. Een mooie overwinning of een heroïsche prestatie komen daarvoor altijd in aanmerking. Maar het ook iets anders zijn, zoals bij deze BMW 528i WM Gitanes van 1982. Wij zagen hem tijdens de ondertussen twee jaar geleden expo “100 jaar circuit Francorchamps” in het Autoworld museum in Brussel.

Een BMW 5 reeks in koersverie? Toch niet direct een model om een racewagen van te maken? Maar toch, in het begin van het model zijn er drie modelreeksen geweest die op het circuit werden gebruikt. De allereerste 5 reeks ( interne code E12 ) in Zuid-Afrika en in Europa en de tweede ( interne code E28 ) ook in Europa. In de USA reed begin jaren 90 een M5 ( interne code E34 ) in het Bridgestone Supercar kampioenschap. Vandaag de dag is het uiteraard ondenkbaar dat een familiale, vrij grote, zware en luxe berline, hiervoor in aanmerking komt.

Voor de allereerste 5 reeks in koers versie moeten we zowaar naar Zuid-Afrika. De lokale BMW importeur had een auto nodig voor deelname in het toerenwagenkampioenschap 1976. Het reglement liet wel wat vrijheid voor de deelnemers zodat er toch wel vrij imposante auto’s op de startgrid stonden. BMW Zuid Afrika had echter niet direct een geschikte wagen. Er werd contact genomen met de hoofdzetel in München en Jochen Neerpasch, die toen BMW Motorsport baas was, wilde wel meewerken. Als basis koos men voor een BMW 5 reeks die voorzien werd van een aangepaste 3 liter motor. Twee exemplaren, voorzien van een aangepast koetswerk en ophanging, werden gebouwd.

Om te mogen deelnemen moesten er ook minstens 100 exemplaren voor op de openbare weg gemaakt worden. Dit gebeurde in de BMW fabriek in Rosslyn, Pretoria. Dit was toen de enige buitenlandse BMW fabriek waar auto’s werden geassembleerd voor de Afrikaanse markt. Ook deze straatversie was een “specialleke”: hand gebouwd met een verlicht koetswerk, aangepaste ophanging, sportversnellingsbak, spatbordverbreders, sportzetels, BBS velgen en de derde BMW die werd geleverd met de iconische M strepen. Zijn naam: 530MLE en dat stond voor Motorsport Limited Edition.

Van de iets meer dan 100 gebouwde zijn er vandaag nog maar een beperkt aantal exemplaren die nog rondrijden. Misschien wel één van de uniekste BMW’s op onze wereldbol en gebouwd twee jaar voor de BMW  M1 die door velen toch wordt aanzien als de allereerste M BMW. En de 530MLE is een succes: in 1976 worden al de 15 wedstrijden van het kampioenschap door één van de twee exemplaren gewonnen. De auto is zo goed dat hij bijna 10 jaar in het kampioenschap zal gebruikt worden.

Bij ons in Europa wordt de 5 reeks vanaf 1977 gebruikt in de nationale kampioenschappen voor productieauto’s. Dit is meer een aangepaste basisversie met véél minder wijzigingen als zijn Zuid-Afrikaanse broer. Enig nadeel van de auto, tov bv de Ford Capri, is zijn basisgewicht. Een paar honderd kilo die je meer moet meezeulen, dat voel je toch meteen. De 530i verschijnt in Frankrijk, Engeland, Nederland en België op de circuit’s.  Het Belgische Juma team wint bij het debuut de 24 uren van Francorchamps en in Frankrijk behaalt Jean Pierre Beltoise de titel. Deze groep één 530i zal nog tot 1981 door privéteams gebruikt worden.

Het tweede model van de 5 reeks komt eind 1981 op de markt. Deze E28 heeft als topmodel de 528i. Vanaf 1982 zullen alle groep 1,2,3,4,5 en 6 klassen door de FIA vervangen worden door groep A,B en C. Voor de toerenwagenreeksen wil dit zeggen dat groep 1 en 2 wegvallen en groep A worden. Deze nieuwe formule voorziet een basiskoetswerk dat niet mag veranderd worden met spoilers of brede wielkasten maar laat wel een echte koersophanging en een aangepast remsysteem toe. De tijd van de wiebelende auto’s is hiermee voorbij. Bij BMW Motorsport hadden ze het systeem van een klantendienst voor racemateriaal al héél snel begrepen. Van in het begin verkochten ze al direct de nodige onderdelen of bouwkits voor racewagens. Met deze E28 gaan ze nog een stap verder en bieden de privé-teams een kant en klare racewagen aan. Bestelbon tekenen, voorschot en factuur betalen, auto afhalen en direct naar het circuit voor het nodige testwerk. Ook is er een dienst na verkoop met bijstand en snelle levering van reserve- of vervangingsonderdelen.

BMW Motorsport bouwt elf exemplaren van hun nieuwe groep A wagen. Drie stuks gaan naar de uittredende titelverdediger Eggenberger. In België zitten de meeste klanten want vijf stuks komen naar ons klein landje. In 1982 zijn er nog forse budgetten beschikbaar van tabaksfabrikanten en die zien wel een opportuniteit in het nieuwe toerenwagenkampioenschap. Het Antwerpse Juma/Joosen team bestelt, met de steun van Bastos, twee stuks. Het zelfde aantal voor BMW dealer Waterloo Motors, die met de steun van Gitanes, er eveneens twee aanschaft. Michel Delcourt, koopt er ook ene met centjes van Lucky Strike. Verder zijn er nog twee exemplaren voor klanten in Frankrijk. BMW houdt zelf ook één demo model.

Het Europees toerenwagenkampioenschap is in 1982 een strijd tussen de BMW’s van Eggenberger en het TWR team van Tom Walkinshaw. Deze heeft zijn Mazda RX7 – LINK – aan de kant geschoven en vervangen door een forse Jaguar XJ-S met een 5,3 liter V12 motor. Walkinshaw is op eigen houtje en zonder steun van Jaguar begonnen met de bouw en de ontwikkeling van de XJ-S en hij zal er snel een winnaar van maken. Het Belgische Juma team rijdt slechts een beperkt Europees programma en WM heeft als hoofddoel de 24 uren van Francorchamps en doet enkele sprintwedstrijden in België als voorbereiding op de etmaalwedstrijd.

WM en sponsor Gitanes zorgen voor topbemanningen op beide wagens. Op startnummer 26 vinden we zowaar Formule 1 piloot Jean Pierre Jarier. Hij vormt een team met het jonge Belgische talent Thierry Tassin en de Franse acteur, en ook een heel goeie piloot, Jean Louis Trintignant. Aan het stuur van de tweede, met startnummer 27, vinden we toerenwagenspecialisten Alain Peltier, Hervé Regout en Alain Cudini. Deze laatste had ook al het voorbereidende afstelwerk voor zijn rekening genomen. De wagens werden gedeeltelijk voorbereid in België met steun van de Franse preparateur Danielsson. Als extra promostunt wordt er in wagen 26 een camera van de RTBF gemonteerd. Deze zal voor “live” beelden ( een ware stunt in het België van 1982 ) zorgen vanuit de wagen voor de rechtstreekse tv uitzendingen.

De strijd voor de overwinning belooft mooi te worden met de concurrentie van twee Jaguar’s, twee Juma en drie Eggenbergers bij BMW, 4 Chevrolet Camaro’s, een Mercedes 450SLC en nog enkele BMW’s van kleinere teams. Op de deelnemerslijst bekende namen zoals: Walkinshaw, Nicolson, Percy, Dieudonne, Lovett en Allam bij Jaguar. Juma BMW deed niet onder met Joosen, Heyer, Hahne, Quester en rallytalent Sneyers. Op de Eggenberger BMW vinden we de uittredende kampioenen Kelleners en Grano. De blauwe Gitanes BMW’s draaien tijdens de kwalificaties direct mee in de top drie van het klassement. Op dag 1 is het enkel de Jaguar van Walkinshaw die een fractie sneller is. De volgende dag rijdt de XJS zelfs nog twee seconden sneller rond Francorchamps. De Bastos BMW van Joosen nestelt zich tussen de Jag en de WM BMW van Jarier. Een mooie wedstrijd kondigt zich aan.

De start is, zoals dikwijls het geval in Spa, in de regen. Walkinshaw is het best weg en snelt als eerste op de Raidillon. De Jaguar heeft moeite in de regen en moet in de eerste ronde al de BMW’s voorbij laten. De Bastos BMW’s leiden voor deze van Gitanes. Opschudding in ronde drie: De Gitanes BMW van Cudini verliest een wiel en moet bijna één ronde volmaken op de resterende drie andere. Na het bereiken van de box dient een deel van de ophanging te worden vervangen. BMW nr 27 zal pas één uur later opnieuw vertrekken. Alle hoop op een goede resultaat is al meteen verdwenen. Maar ook in het Bastos Juma kamp vallen er klappen: de topwagen van Joosen-Heyer-Sneyers blijft staan met een defecte ontsteking. Naar de box komen is er niet meer mogelijk en de 528i blijft achter langs het circuit. Joosen en Heyer schuiven door naar de tweede wagen van het team. BMW toppiloot Dieter Quester, die voor deze wedstrijd was ingehuurd, wordt al bedankt en kan huiswaarts keren. Wel een beetje vreemd: een dure toppiloot inhuren en dan niet gebruiken.

De eerste drie uren van de wedstrijd blijft het regenen en de resterende BMW’s blijven het commando aanvoeren. De Jaguar’s zijn ondertussen al ver naar beneden gezakt in het klassement. Hun Dunlop regenbanden blijken niet opgewassen tegenover de Michelin’s die op de BMW’s gemonteerd staan. Na drie uur wedstrijd ligt de Bastos Juma BMW van Joosen/Heyer en Hahne aan de leiding voor zijn Gitanes collega van Jarier/Tassin en Trintignant. Deze laatste staat zijn mannetje tussen al de toppiloten en laat in de regen mooie rondetijden noteren. Op de derde plaats volgt een “oude” Ford Capri van Semoulin/Vermeersch/De Dryver die door de uitvallers en de weersomstandigheden een mooi remonte heeft gemaakt. Na vier uur wedstrijd stopt de regen maar duikt er mist op. De Jaguar’s vinden op de droge wegdek hun snelheid terug en klimmen op in de rangschikking. Jammer genoeg zullen ze beide de strijd moeten staken door ongevallen.

Ook bij Eggenberger BMW verliezen ze de 528i van Calderari/Spavetti en Vanoli die van de baan gaat en in de vangrail terecht komt.

Vooraan blijft de Bastos Juma BMW zijn ronden draaien zonder al te veel problemen. Daarnaast zorgt het Juma team voor perfecte pitstops zodat er weinig tijd wordt verloren tijdens de rijderswissels en het tanken. De Ford Capri van Semoulin schuift op naar plaats twee maar moet halfweg koers de handdoek gooien met een opgeblazen motor. De Eggenberger BMW van Kelleners en Grano komt, na een voorzichtige start, ook terug in de top drie postvatten.

Op onze Gitanes BMW duiken er tijdens de nacht elektrische problemen op. Na enkele bezoeken aan de box zakt de 26 terug naar plaats vier. De motor houdt regelmatig in en de mekaniekers kunnen het probleem niet lokaliseren. Bij het ochtendgloren stopt de leidende Juma BMW onverwacht aan de box. Het linker voor wiellager moet vervangen worden. Zijn voorsprong van vijf ronden daalt naar iets meer dan een ronde op WM BMW nr 26. Hierop zijn de elektronische problemen nog altijd niet opgelost. De motor hapert nog steeds en de piloten kunnen het maximaal vermogen niet gebruiken en verliezen een plaats aan de Eggenberger BMW van Kelleners en Grano.

Einde raad beslissen de mekaniekers van WM om de RTBF camera te demonteren. Terwijl ze dit doen geeft teamchef Peeters een live interview op tv waarin hij zegt dat het hem onmogelijk lijkt dat een tv camera de elektronica van zijn auto komt storen maar wat blijkt: na de demontage zijn de haperingen verdwenen en de BMW lijkt zowaar herboren. Jarier en Tassin draaien knaltijden om de verloren achterstand goed te maken. Ze passeren opnieuw de Eggenberger BMW maar de overwinning is niet meer haalbaar. De Juma BMW heeft iets te veel voorsprong en Joosen/Heyer en Hahne winnen met de “backup” BMW de 24 uren editie 1982. Voor Eddie Joosen een moment van verlossing na vier opéénvolgende  tweede plaatsen. Jarier/Tassin en Trintignant worden nog mooi tweede met drie ronden achterstand. Een ronde later volgt de Eggenberger BMW van de Europese kampioenen Kelleners en Grano. De volgende drie plaatsen zijn ook voor identieke BMW 528i modellen. Een mooi resultaat voor de 5 reeks.

De mooie donkerblauwe Gitanes BMW behaalt een mooi eindresultaat. Als het probleem met de tv camera zich niet had voorgedaan was een eerste plaats zeker mogelijk geweest. Ze moesten het enkel afleggen tegen een identieke, perfect voorbereide Juma BMW die bestuurd werd door drie toppiloten en waarop het Juma team bij elke pitstop perfect en snel werk afleverde. Als de tv camera er niet had ingestaan was er zeker een hevige strijd geweest voor de eerste plaats. Jammer dat het anders uitdraaide.

De BMW 528i zal bij de topteams maar één jaar in gebruik blijven. Door de komst van de TWR Jaguar is BMW Motorsport genoodzaakt om een sneller wapen in de strijd te gooien. De 535i staat op dat moment nog niet in de catalogus en er wordt gekozen om de 528i te vervangen door de 635Csi. En dat het voor BMW menens is zal snel duidelijk worden. Het Schnitzer team zal vanaf 1983 fungeren als een officieel BMW team. De 635Csi zal twee Europese titels behalen en drie keer de 24 uren van Francorchamps winnen. Eenmaal met het Bastos Juma team in 1983 en tweemaal met het Schnitzer team in 1985 en 1986. De 528i’s komen terecht bij kleinere privé-teams en nemen nog enkele keren in anonimiteit deel aan de 24 uren van Francorchamps. Zo ook de WM Gitanes auto van Jarier/Tassin en Trintignant. Ondertussen is hij terug in toenmalige uitvoering gezet en compleet gerestaureerd. De auto stond te koop tijdens de expo en is ondertussen verkocht en wij hopen hem binnenkort opnieuw te mogen ontmoeten op het circuit van Francorchamps waar hij, in 1982, bijna met de grootste eer ging lopen.  Ook de Eggenberger BMW van Kelleners en Grano werd onlangs terug gelokaliseerd en die is ondertussen in Nederland onderworpen aan een volledige restauratie. Toch mooi als de helden van vroeger opnieuw in hun volle glorie van toen worden gezet. En met de vooruitzichten van het eeuwfeest van de 24 uren van Francorchamps in 2024 hopen we van er een aantal opnieuw te kunnen begroeten.

Foto’s : Joris De Cock en BMW AG