Wist jij dat Škoda één van de oudste nog steeds bestaande automerken ter wereld is? Wel zij vieren dit jaar hun 125é verjaardag. Autoworld sluit 2020 af met een knappe tentoonstelling over Škoda. Loop je even mee door hun geschiedenis.

Het verhaal van Škoda start in 1895 toen Václav Laurin en Václav Klement die beiden gepassioneerde fietsers waren beslisten om zelf een betere fiets te maken. Václav Laurin was het technische genie met een creatieve verbeelding. Václav Klement was boekenverkoper en zou zich meer over de administratieve kant buigen.

De ronde van Frankrijk

Wat zou de Ronde van Frankrijk te maken hebben met Škoda? Want het zal jullie wellicht al zijn opgevallen dat zij tot de hoofdsponsors behoren. De link ligt bij het ontstaan van het merk Škoda. In 1895 beslisten Václav Laurin en Václav Klement samen fietsen te gaan bouwen.

De eerste fiets was de L&K Slavia maar ook driewielers stonden op het programma. Als fervente fietsers wisten ze waar de toenmalige fietser naar op zoek was.  

Voiturette A

Vanaf 1899 schakelden ze stilaan over naar motorfietsen die zowel in wedstrijden als op de weg erg succesvol waren. Al in 1901 presenteerde Laurin & Klement een tweecilinderauto tijdens de autotentoonstelling van Wenen. Het zou nog tot 1905 duren voor de auto in productie ging. Als merk prijkten hun initialen L&K op de motorkap. De auto kreeg de naam Voiturette A en je moet niet veel verbeelding hebben om een link te zien naar de toenmalige koetsen.

Kort daarop volgden er sterkere en grotere modellen. Net zoals Ford droegen de auto’s letters. Type A, B, C enz.

Belangrijke autofabrikant

Al snel was L&K de belangrijkste autofabrikant in Oostenrijk-Hongarije. Naast de fietsen en auto’s produceerde men ook vrachtwagens, bussen, stationaire motoren en landbouwmachines.

Maar ook in de competitie wist L&K hoge ogen te gooien. In 1914 werd op 34 wedstrijden maar liefst 32 keer de overwinning behaald.

Na de beëindiging van de eerste wereldoorlog in 1918 werd de onafhankelijkheid van Tsjechoslowakije uitgeroepen. Een jaar later is dit ook internationaal erkend. Tussen 1919 en 1925 ontwikkelde L&K nog twee modellen, de S en de T.

In 1925 volgde een fusie met machinefabrikant Škoda die gevestigd waren in Pilsen. Škoda was en is een belangrijke producent van spoorwegmateriaal trams en trolleybussen. Initieel werden de L&K modellen op de markt gebracht onder de naam van L&K-Škoda. Vanaf 1926 is de naam aangepast naar Škoda.

Unieke exemplaren in Autoworld

Vrij uniek is dat tussen de historische auto’s hier in Autoworld een twaalftal exemplaren uit het ŠKODA Auto Museum in Mladá Boleslav staan. Het wordt nog specialer als je weet dat deze auto’s het museum slechts hoogst uitzonderlijk verlaten. Voor Autoworld maakten ze echter graag een uitzondering. Dus dringend tijd om de hier tentoongestelde modellen te bekijken.

Overzicht van de tentoongestelde auto’s

We starten met de Voiturette A. Deze eerste auto van Laurin & Klement beschikte over een watergekoelde tweecilinder van 7 pk. De auto haalde een topsnelheid van 40 km/u. Bovendien was hij degelijk gebouwd en koste opvallend minder dan de Duitse concurrenten. Er zijn in totaal 44 stuks van geproduceerd.

Hierboven zien we de L&K model G. Deze auto is gebouwd tussen 1908 en 1911. Er zijn 308 exemplaren van gebouwd. De auto beschikte over een viercilinder motor. Dankzij de inhoud van 1555 cc en een vermogen van 15 pk haalde deze model G een top van 60 km/u.

We maken een sprong naar 1930 en zien hierboven de Škoda 422. De naam is dus gewijzigd van L&K naar Škoda. Van deze 422 zijn er 3466 geproduceerd en alle koetswerkvarianten werden in de fabriek te Mladà Boleslav geassembleerd. De auto beschikte over een viercilinder motor met een inhoud van 1195 cc en 22 pk.

Škoda maakte echt alle carrosserievormen. Deze Rapid is van 1937 en haalde met een vermogen van 31 pk al een aardige 100 km/u. Er zijn er 3900 van gebouwd. Het hier tentoongestelde model zijn eerste eigenaar heeft de spatborden laten aanpassen. Deze Rapid maakt sinds 1974 deel uit van de museum collectie van Skoda en nam in 1993 deel aan de Mille Miglia.

Dat Škoda ook voet aan wal had in het luxesegment getuige deze Superb 3000 OHV van 1939. Met slechts 117 stuks gebouwd kan je deze auto best zeldzaam noemen. Hij was verkrijgbaar met vier wielbasisen gaande van 3300 tot 3415 mm. Deze bijna twee ton zware sedan beschikte over een zes cilinder met 3137 cc inhoud en leverde 85 pk wat hem 125 km/u snel maakte.

De Popular OVH was een compacte auto waarvan er in de periode 1938 tot 1946 rond de 6000 van zijn gebouwd. Škoda maakte ook in de jaren hiervoor dikwijls veel koetswerkvarianten op een chassis. Met de Popular was het niet anders. Hier zien we een Type 929 roadster cabriolet met de typische half verzonken koplampen in de voorvleugels. Vanaf dit model had de motor kopkleppen i.p.v. zijkleppen.

Na de oorlog werden de Tsjechoslowaakse economische activiteiten aangetast door het nationalisering proces en het opkomende socialistische tijdperk. Hierdoor zou de Tsjechische auto-industrie serieuze veranderingen ondergaan. De hierboven getoonde Škoda 1102 Tudor had daar echter nog geen last van want er werden maar liefst 66904 exemplaren van gebouwd. De meeste auto’s waren voor de eigen markt. De speciale modellen zoals deze roadster waren vooral voor de export.

De Škoda 1200 is in 1952 voorgesteld als de eerste Škoda met een volledig stalen en zelfdragende chassis. Deze 1200 was ook de eerste Škoda met een 12 volt elektrisch circuit. Een jaar later is er ook een cabrio en een break op de markt gekomen.

De Škoda 440 Spartak is de kleinere versie van de Škoda 1200. De Spartak was een low-cost betrouwbare en compacte auto die met 75417 stuks een bestseller werd. Het compacte autootje met sportieve look zette met zijn motor van slechts 1089 cc toch 110km/u op de klok.

Een bekende naam voor velen, de Škoda Felicia. De Felicia was een twee deurs cabrio voorzien van een linnen kap of kunststof hardtop. Voor Škoda was deze Felicia hun eerste groot export succes met de Verenigde Staten als grootste afzetmarkt. In totaal zijn er 14863 Felicia’s geproduceerd.

Škoda was een auto voor de gewone man, een werkauto zou je kunnen zeggen. De prijs zat goed alsook de bouwkwaliteit. Veel Škoda’s zijn dan ook uitgebracht als break. Hierboven zien we de Skoda Octavia Combi (die naam doet vast een belletje rinkelen). Deze Octavia dateert van 1965, hij is gebouwd tussen 1959 en 1971 (van 1964 tot 1971 nog uitsluitend als combi). In totaal werden er 54086 Octavia’s gebouwd.

Met de 1000 MB zet Škoda een nieuwe standaard in de 1 liter klasse. We spreken over de periode 1964 tot 1969. De geheel nieuwe structuur met motor achterin en zelfdragend koetswerk zorgde ervoor dat de 1000 MB tot de beste vierdeurs sedans behoorde van zijn tijd. Het comfort was hoogstaand en de ruimte royaal. Het hoge productieaantal van 349348 stuks bevestigd het succes.

Toen men in 1984 de Garde verving door deze Rapid 130 had men misschien toch beter andere designers in dienst genomen. Een toonbeeld van schoonheid kan je het niet echt noemen vind ik, al is dat persoonlijk natuurlijk. De auto kreeg een zachtere ophanging en meerdere optische retouches. Voornamelijk uitgevoerd om te voldoen aan de geldende ECE aanbevelingen. De Rapid 130 beschikte over een viercilinder met 1289 cc inhoud en een vermogen van 61 pk. Deze Rapid is ook de laatste Škoda met achterin geplaatste motor.

In 1991 wordt Škoda deel van de Volkswagen groep. Op dat moment één van de meest succesvolle voorbeelden van privatisering van een Tsjechisch staatsbedrijf. Škoda had toen slechts twee modellen maar bouwde toch ruim 200.000 auto’s per jaar. De hierboven getoonde Favorit werd in 1987 gepresenteerd. Op dat moment een budget vriendelijke voorwielaandrijver met populaire vijfde deur.

De race & rally geschiedenis van Škoda

Škoda heeft een lange en succesvolle race & rally geschiedenis die tot vandaag blijft doorlopen. Ook hier halen we de belangrijkste modellen even aan.

Hierboven zien we de Škoda Supersport van 1950. Er zijn in totaal slechts drie exemplaren van gebouwd. De motor werd steeds doorontwikkeld en de laatste versie met een inhoud van 1490 cc leverde tot 180 pk. Dit enige overgebleven exemplaar is sinds 2007 in bezit van het Škoda museum.

Hierboven zien we een prachtig gestroomlijnde race auto. Het betreft de Škoda 1100 OHC met buizenframe en glasvezel carrosserie. Er zijn in 1957 slechts twee stuks van gebouwd die gelukkig beiden nog bestaan. De kleine viercilinder met een inhoud van 1089 cc leverde 92 pk en maakte deze auto 190 km/u snel. Wist je trouwens dat de Škoda 1100 OHC terug te vinden is in het Michel Vaillante album ‘Renbaan van de angst’. Meer info kan je terugvinden in het Michel Vaillante hoekje in Autoworld. Hier een link naar het boek.

De Škoda F3 had een stalen buizenchassis en wordt aangedreven door een getunede Škoda 1000 MB motor. Het oorspronkelijke koetswerk bestond uit aluminium. Later is dit vervangen door glasvezel. Er zijn tussen 1964 en 1966 4 Škoda F3’s gebouwd waarmee meerdere successen werden geboekt in Oost-Europese kampioenschappen. Škoda haalde uit deze compacte viercilinder motor met 999 cc inhoud 92 pk.

Van de hierboven getoonde Škoda Spider is er in 1972 slechts één gebouwd. Deze Spider was gebouwd voor circuitraces en hilclimbs. De motor was een prototype met een inhoud van 1800 cc en levert 154 pk. Jaroslav Bobek is er Tsjechisch kampioen mee geworden in het eerste seizoen.

Ik sluit de rij van historische rally en raceautos van Škoda af met de Škoda 130 R-S Type 735. Met een 300-tal geproduceerde auto’s is dit de meest succesvolle rally Škoda van de jaren 70. De overwinningen bleven dan ook niet uit. Het model was afgeleid van de Coupé 110R en had de motor achteraan.

Recente motorsport successen stapelen zich op

In 1999 debuteerde Škoda Motorsport in het WRC met deze vierwielaangedreven Octavia. Er werden 27 exemplaren van gebouwd en beroemde piloten waren Stig Blomqvist, Toni Gardemeister, Armin Schwarz en Jan Kopecky.

In de periode van 2003-2005 nam Škoda deel aan het WRC met deze Fabia WRC. Je ziet hier één van de twee prototypes. Hij nam ook deel aan de populaire Bettega Memorial met Toni Gardemeister aan het stuur.

De grootste successen boekt Škoda echter de laatste jaren. De Fabia Super 2000 op de voorgrond dateert van 2009 en zorgde voor heel wat overwinningen. Zo wonnen ze het IRC kampioenschap van 2010 en 2011, het SWRC wereldkampioenschap in 2011. Drie overwinningen in het Europese kampioenschap, drie overwinningen de Asia-Pacific series en tal van nationale kampioenschappen in vele landen.

De Fabia R5 evo2 op de achtergrond is geïntroduceerd in 2019 en zou de hierboven beschreven Fabia Super 2000 nog overtreffen. Met deze auto koos Škoda ervoor om klantenteams en jong talent te gaan ondersteunen. Zo ook bij het Belgische team van Sébastien Bedoret en Thomas Walbrecq.

Het hedendaagse Škoda

Škoda is na de overname in 1991 door het VW concern uitgegroeid tot een merk dat zich kan meten met alle andere vooraanstaande merken. Je moet ook geen kenner zijn om linken te zien met de modellen van Volkswagen. Daar is trouwens niks verkeerd aan want het geeft vertrouwen aan de kopers.

Mini Autosalon

Tijdens de tentoonstelling rond 125 jaar Škoda houden ze hier ook een mini autosalon. Je kan onder begeleiding en volgens de Corona maatregelen de nieuwste modellen komen bewonderen. De Enyaq iV heeft hier zelfs zijn premiere als eerste vol elektrische Skoda.

Het Autoworld museum kan je alle dagen bezoeken.
Voor meer info surf dan naar de website van Autoworld Brussels.

Verslag & Foto’s: Patrick Verheeken