Het bezoek aan Autoworld voor de tijdelijke tentoonstelling stond al even gepland. Het deed dan ook een beetje raar aan op zaterdag 24 oktober te horen dat Brussel weer voor een tijdje op slot gaat.

Deze tijdelijke sluiting van de musea en cultuursector is de zoveelste klap dit jaar voor hen. Uiteraard gaat onze gezondheid voor, maar tegelijkertijd is het triest te zien dat deze drastische maatregelen wellicht hadden kunnen worden vermeden. We leven in een land dat amper een druppel groot is. Toch hebben we veruit het grootste aantal regeringen ter wereld die allen hun zegje willen doen. Verbetering is dus veraf vrees ik.

Maar gelukkig konden we de tentoonstelling toch nog op de valreep bezoeken.

Mazda is nu niet direct het automerk hetwelk ik als eerste zou noemen. Ze hebben echter een sterke geschiedenis. We gaan die dan ook even overlopen zodat je na het lezen zin krijgt om te gaan kijken.

Mazda is opgericht in januari 1920 door Jujiro Matsuda in Hiroshima. De stad die aan het einde van WO2 nu 75 jaar geleden door de eerste atoombom bijna volledig van de kaart is geveegd.

Mazda zijn ontstaan ligt in de productie van kurkproducten. De eerste jaren noemde het bedrijf Toyo Cork Kogyo company. Het is pas in 1931 dat de naam wijzigde naar het huidige Mazda. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de fabriek volledig vernield. Dat Japanners een sterk volk zijn is al meermaals bewezen. Ook nu stond het merk na de oorlog weer op net als de rest van de stad.

Wat de trigger was om van kurk over te schakelen op voertuigen weten we niet echt. Het eerste voertuig dat Mazda produceerde was een driewielige motorfiets. Achteraan was een bak gemonteerd waardoor dit een handig transportmiddel bleek te zijn. Het kreeg al snel de naam Mazda-Go. Een leuk weetje is dat op de bak achteraan het logo van Mitsubischi stond. De reden hiervoor was dat deze motorfietsen werden verdeeld door het Mitsubischi netwerk.

De effectieve autoproductie startte in 1960 en het eerste model kreeg de naam R360. In no-time werd deze keijidoshe wat licht voertuig betekend, het populairste autootje van het land. Deze compacte coupe gaf plaats aan vier personen en had een luchtgekoeld motortje van 356cc hetwelk 16 pk leverde.

Er zijn eigenlijk slechts enkele merken die ooit iets hebben gedaan met wankelmotoren. NSU is er daar eentje van maar Mazda is zonder twijfel het merk waarvoor de wankelmotor echt iets heeft betekend.

Mazda gebruikt de wankelmotor vanaf 1967 met als eerste serieproductiewagen de Mazda Cosmo Sports. Een afgeleide van deze motor zat in de Mazda 787B nr. 55. Deze auto levert in 1991 Mazda de overwinning op tijdens de 24 uur van Le Mans. Hiermee was Mazda het eerste Japanse merkt die deze legendarische uithoudingstitel binnenhaalde.

Dat een overwinning van dit kaliber Mazda het nodige vertrouwen schonk om verder te gaan met de wankelmotor zal wellicht niemand verbazen.

Op dit moment telt Mazda 5 grote fabrieken en stelt wereldwijd ongeveer 50000 mensen tewerk. In 2015 is een samenwerkingsakkoord gesloten met Toyota nadat Ford Motor Company gedurende een aantal jaren een belangrijke partner was.

Laat ons even kijken welke bijzondere auto’s we hier tegenkomen.

Als eerste stoppen we bij de MX-5. Deze compacte roadster is zonder twijfel het best gekende model van Mazda. De eerste MX-5 rolde van de band in 1989. Vandaag zijn we aan de vijfde generatie en in 2015 verliet het 1 miljoenste exemplaar de fabriek. Hiermee is de MX-5 de meest gebouwde roadster ooit.

De RX-7 die je hierboven ziet kwam op de markt in 1978 en moest de Datsun 280Z het vuur aan de schenen leggen. Het opgewekte vermogen van de eerste RX-7 was een bescheiden 105 pk. Door de jaren heen evolueerde de motor tot zijn laatste versie in 1991 die op dat moment al 255 pk leverde. Deze derde generatie is gebouwd tot 2002 en maakte de RX-7 tot de snellere auto’s van dat moment. De acceleratie van 0 – 100 km/u in 5,3 seconden en een begrensde topsnelheid van 250 km/u liegen er niet om.

Dat Mazda niet alleen sportieve auto’s heeft gebouwd toont deze luxe 121 Coupé die is geproduceerd van 1976 tot 1979. Geen wankelmotor deze keer maar een gewone 4 in lijn. Soms is het verwarrend bij Mazda, deze 121 wordt ook Cosmo AP en zelfs RX-5 genoemd.

Zoek niet teveel naar structuur in deze oplijsting, ik ga ze gewoon af in de volgorde dat je ze bij een bezoek tegenkomt. En deze is naar mijn gevoel met stip de lelijkste. Het betreft een Amerikaanse Mazda RX-4 Stationwagon die is gebouwd van 1973 tot 1978. Hierin vinden we terug een wankelmotor, in dit geval een Bi-rotor met een inhoud van 654cc per kamer.

En laat ons dan gelijk van de lelijkste naar de mooiste springen. En uiteraard is dat persoonlijk maar ik zie er op de een of andere manier lijnen in terug van de Alfa-Romeo GT. Voor Mazda mag dat gerust als een compliment worden gezien. We hebben het hier over de Luce Coupe 130R die toevallig getekend is door Giorgetto Guigiaro. Die toen in dienst was bij Bertone. Juist ja, ook de designer van de Alfa Romeo GT. Deze Luce Coupé 130R behoort tot de meest zeldzame Mazda’s die je zal tegenkomen. Er zijn er namelijk slechts 976 van gebouwd. Op dit moment zijn er nog maar slecht een tweehonderd stuks van gekend. Deze Luce Coupé 130R is trouwens de enige Mazda met rotatiemotor die voorwielaandrijving heeft.

Hierboven zien we de Mazda R100. Dit is in 1968 het eerste model dat in grotere volumes is geproduceerd met een rotatiemotor. De R100 had echter alleen in Japan een gering succes. Gek genoeg is de R100 in Europa wel opgevallen door zijn sportieve prestaties. Zo nam deze toch eerder bescheiden auto in 1969 deel aan de 24 uren van Francorchamps. Mazda schreef er drie in, het dodelijke ongeval van Léon Dernier zette een domper op de behaalde resultaten. De overgebleven Mazda’s eindigen op positie vijf en zes achter vier Porsches 911.

De Cosmo Sport is iets voor de R100 op de markt gebracht. De Cosmo Sport had wel een andere doelgroep. Daar waar de R100 een familiewagen was had de Cosmo Sport zoals de naam het zegt een meer sportieve roeping. In 1968 stuurde Mazda 2 van deze sportwagens met rotatiemotor naar België voor deelname aan de beruchte Marathon de la Route. Deze race starte in Luik en duurde maar liefst 84 uur. Het grootste deel van deze tijd brachten de auto’s door op de Nürburgring, één van de meest veeleisende circuits ter wereld. Er was een Japans team bestaande uit het trio Koga-Katayame-Katakura en een Belgisch team dat bestond uit het trio Deprez-Dernier-Ackermans.

Mazda had zijn zaakjes goed op orde want als één van de eerste constructeurs verzamelden ze alle mogelijke gegevens over het circuit. Ze brachten die onder in een computer om dan via simulaties de auto’s perfect voor te bereiden op deze uithoudingsrace.

Het Japanse team verloor na 80 uur de controle over het stuur en vloog van de baan. Het Belgische team reed de race uit en eindigden op een verdienstelijke vierde plaats. Mazda ontving tevens een prijs voor de veiligheid omdat de Katayama zonder kleerscheuren de zware crash overleefde.

Een leuke anekdote is dat de rotatiemotoren zonder geluidsdempers zoveel lawaai maakten dat de boeren in de omgeving klaagden dat de koeien geen melk meer gaven.

Met de Mazda 787 B zijn we aanbeland bij het pronkstuk van de tentoonstelling. Deze Mazda 787 B won in 1991 de 24 uren van Le Mans. Hiermee was Mazda meteen de eerste Japanse constructeur die hier in slaagt. Bij de start was Mazda het merk waar niemand een cent zou opzetten. Het team bestond uit drie jonge Formule 1-coureurs namelijk Volker Weidler, Johnny Herbert en de Franse Belg Bertrand Gachot.

Deze piloten zijn 24 uur lang tot het uiterste gegaan. Op of over de limiet wordt wel eens gezegd maar toch steeds met één oog op de brandstofmeter want die is gerantsoeneerd. Dat ze het team van Tom Walkinshaw met de beruchte Jaguar Silk Cut klopten maakte de zege nog zoeter.

De Mazda 787 B was de eerste auto in Le Mans met een bandendrukmeter en carbonremmen.

Als we rond een circuit lopen moet niemand ons vertellen dat de Mazda in aantocht is. Het geluid van de vierkamer rotatiemotor is zo typisch dat eens je het hebt gehoord het altijd van ver zal herkennen.

In 1989 kwam Mazda met de naam Eunos op de proppen. De naam Eunos was een probeersel om een submerk te lanceren voor de sportievere auto’s van Mazda met oa de MX-5. De merknaam Eunos heeft maar een goeie zes jaar bestaan. Eén van de vruchten hiervan was deze Eunos Cosmo. Deze Cosmo was uitgerust met een tri-rotor rotatiemotor met twee turbo’s en leverde 280 pk. De Eunos Cosmo is uitsluitend verkocht op de thuismarkt en was de eerste auto met ingebouwde GPS.

Een autootje dat we wellicht allemaal kennen is de Mazda 121 die geproduceerd is van 1991 tot 1996. Deze leuke auto gaf het eerder grijze imago van Mazda een frivool kantje. Het bolleke zoals het autootje in de volksmond werd genoemd toverde spontaan een glimlacht op de gezichten als het passeerde. Geen rotatiemotor deze keer maar een klassieke vier in lijn van 1324cc. De keuze hierop is zonder twijfel genomen met het budget in het achterhoofd.

We sluiten het rijtje af met de RX-8 waarvan de productie liep van 2003 tot 2012. Voorlopig de laatste Mazda met rotatiemotor. De RX-8 houdt het midden tussen een coupé en een compacte berline. Kenmerkend aan rotatiemotoren zijn de hoge toerentallen die ze kunnen halen, bij deze RX-8 begon het rood bij 9000 toeren.

De twee motoren boden 192 of 231 pk voor een gewicht van slechts 1290 kg, vuurwerk verzekerd dus.

Een opvallend designkenmerk van de RX-8 zijn de halve suicide achterdeurtjes.

Ik ben toch wel benieuwd of we in de toekomst nog een Mazda met rotatiemotor mogen verwachten.

Uiteraard heeft Mazda ook recente auto’s. De nieuwe MX-5 zal zonder twijfel een auto zijn die eens je achter het stuur zit spontaan een glimlach op je gezicht tovert.

Onze conclusie: Door het bezoeken van deze tentoonstelling en het schrijven van het verslag heb ik veel respect gekregen voor het merk Mazda. De tentoonstelling is zonder meer een bezoek waard. We kunnen alleen maar hopen dat het nog zal lukken want vanwege de huidige Covid 19 toestand wordt het twijfelachtig. De tentoonstelling loopt nog tot 13 december en wordt op 18 december opgevolgd door een tentoonstelling over Skoda.

Meer info over de huidige situatie kan je terugvinden op de website van Autoworld.

Verslag en foto’s: Patrick Verheeken.
3 foto’s zijn geleend van Mazda.